Alerji nedir?

Alerji vücudunuzun bir besin yada bir maddeye karşı verdiği bir reaksiyon diğer bir değişle tepkisel bir yanıttır. Bu yanıta sebep olan maddelere alerjen denir.

Alerjen bir vücut, bir antijenle karşılaştığı zaman bu maddeyi işgalci olarak görür, bağışıklık sistemi bunla savaşmak ve bu alerjenden kurtulmak için antikorlar üretir, bunun sonucunda histamin denilen kimyasallar serbest bırakılır ve alerjenin etkilediği bölgede alerjik reaksiyon başlar.

Alerji toplum içinde oldukça yaygın olup, son 10-20 yılda bozulan beslenme alışkanlıkları yüzünden daha fazla insanı etkilemeye başlamıştır.

Alerji özelikle çocuklar arsında çok yaygındır. Bazı alerjiler çocuk büyüdükçe kaybolmakla beraber çoğu yaşam boyu sürebilir.

Yetişkinlerde de daha önce alerjik olmadıkları şeylere karşı alerji gelişebilir.

Herhangi bir besin yada maddeye karşı alerjik olmak günlük aktiviteleri etkileyen oldukça sıkıntılı bir durum olabilir.

Toplum içinde şiddetli alerjik reaksiyonlar yaygın olmayıp, çok nadir görülür.

En sık görülen alerjenler

Yaygın görülen alerjenler aşağıdaki gibidir ;

• çimen ve ağaç polenleri
• toz akarları

akar yada mayt ; halı,yatak,koltuk,perde,yastık v.b. insanların bulunduğu ortamlarda yaşayan gözle görülmeyen çok küçük canlılardır

• gıda

özellikle kabuklu yemişler, meyve, kabuklu deniz ürünleri, yumurta ve inek sütü

• ilaçlar

ibuprofen,aspirin ve belirli antibiyotikler

• lateks

balon,top hastane yada bulaşık eldiveni,hotum,oyuncak,emzik ve biberon v.b. bir çok alanda kullanılabilen doğal ve sentetik olarak üretilebilen bir madde

• küfler

gelişmeleri için besin,hava,uygun sıcaklık ve neme ihtiyaç duyan mantar ailesine ait canlılardır, besinlerin bozulmasına sebep olurlar, çevredeki atıkları çürüterek doğaya katkıda bulunurlar, soluduğumuz havada serbest halde bulunan, küflerin üreme organı olan sporlar alerjiye sebep olur

• böcek sokmaları

arı veya eşek arısı

• hayvan tüyleri

kedi,köpek v.b. evcil hayvanlar

• ev kimyasalları

özelikle saç boyaları ve detarjanlarda kullanılan kimyasallar

Alerjinin vücudumuzda sebep olduğu şikayet ve hastalıklar

• hapşırma
• tıkalı burun ve akıntılı burun
• kırmızı,kaşıntılı sulu gözler (conjuktivit)
• hırıltı ve öksürük
• kırmızılı kaşıntı veya döküntü
• kötüleşen astım ve ekzama şikayetleri

Yaygın olarak görülen alerjik reaksiyonlardan biri alerjik rinit ( saman nezlesi yada bahar alerjisi ) olarak bilinir, rinit burun iltihabı demektir, alerjik rinit ise alerji kaynaklı burun iltihabı anlamına gelir.

Atopik dermatit (egzama), kontakt dermatit, ürtiker ve alerjik konjuktivit de gene yaygın görülen alerjik hastalıklardır.

Birçok alerjik reaksiyon ılımlı seyretmekle beraber, çok nadir görülen anafilaksi yada anakfilaktik şoka sebep olabilir. Böyle bir durum acil müdahale gerektirdiği için en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Alerji testi ve tanısı nasıl yapılır ?

Alerji testleri hastaların şikayetlerinin alerji ile ilgili olup olmadığını araştırmak, alerjik kökenli ise hangi alerjenlere karşı duyarlı olduğunu belirlemek ve yapılacak tedaviyi test sonuçlarına göre düzenlemek amacıyla yapılmaktadır.

Alerjenlerin tespit edilmesi için deri prick (deri üzerinde bakılan test yöntemi) ve spesifik IgE (kanda bakılan test yöntemi) testleri yapılır.

Deri prick testi nasıl yapılır

Ön kolunuza bir milktar duyarlı olduğunuz düşünülen alerjen içeren sıvı damlatılır daha sonra sıvı altındaki deri iğne batırılarak hafifçe uyarılır bu yolla alerjen deri altına ulaşır. Eğer damlatılan alerjene karşı duyarlı iseniz kısa süre içinde (15 dk) o bölgede kaşıntı ve kırmızı kabartılar oluşur bu yolla alerjen tespit edilir. Aynı anda birden fazla alerjen damlatıp test yapılabilir.Testden önce sonuçları etkilememesi için antihistamin alınmamış olması önemlidir.

Kanda alerji testi nasıl yapılır?
Hastadan alınan bir tüp kan (serum) örneği ile bir çok alerjk hastalık araştırılabilir.Bu yöntem ile alerjene özgü alerji antikoru (spesifik IgE) ve alerjene özgü olmayan IGE (Total IgE) düzeyi araştırılır. Total IgE sıklıkla tarama testi olarak kullanılır. IgE'nin 100'ün üzerinde olması o kişide alerji olma olasılığını arttırır fakat o kişinin neye alerjisi olduğu hakkında detaylı bilgi vermediği gibi alerji olmayanlarda ya da bazı alerji dışı hastalıklarda da yüksek saptanabilir. Ayrıca total IgE'nin 100'ün altında olması o kişide kesinlikle alerji olmadığı anlamına gelmez. Kan yoluyla detaylı alerji araştırması için bir çok alerjeni aynı anda tesbit eden panel spesifik IgE tahlili ile yapılır.

Tedavi nasıl yapılır ?

• Alerjenden kaçınma

Alerjik olduğunuzu düşündüğünüz şeyden uzak durmak en kolay yol olmakla beraber bu çoğu zaman çok pratik olmamaktadır

• İlaç tedavisi

Ilımlı alerjiler için reçetesiz kullanabileceğiniz çeşitli ilaçlar mevcuttur,

Antihistaminler en yaygın alerji ilaçlardır, antihistaminleri alerjik reaksiyonu farkettiğinizde kullanabileceğiniz gibi alerjik reaksiyonu önlemek için alerjene maruz kalmadan öncede kullanabilirsiniz.

Antihistaminler tablet, krem, kapsül, likit, losyon, göz damlası ve burun spreyi formunda bulunabilmektedir.

• İmmunoterapi (alerji aşıları)

Belli bir zaman dilimi içinde alerji ataklarını azaltmak yada durdurmak amacıyla yapılan düzenli enjeksiyonlardır. Bu yönteme immunterapi ismi verilir. Her bir enjeksiyon küçük miktarda alerjinizi tetikleyecek alerjen içerir , bu az miktardaki alerjen içeren enjeksiyonlar bağışıklık sistemini harekete geçirmeye yeter fakat tam bir alerjik yanıt verecek kadar fazla değildir. Burdaki amaç vücudunuzu alerjene alıştırmak ve bu yolla bir süre sonra bağışıklık sisteminizin alerjene karşı bir tölerans geliştirmesini sağlamaktır. Bu şekilde alerji şikayetlerinizin belli bir süre sonra azalması hedeflenmektedir. Bu tedavi metodu birkaç yıla yayılabilmektedir.